Η μεγάλη κρίση προκάλεσε βαθειά αναδιάρθρωση, έως αποσύνθεση, της χειμαζομένης ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας. Νωπά στατιστικά στοιχεία αποτυπώνουν ορισμένες πτυχές της. Εν προκειμένω ακολουθούμε μερικά.
Αρκετές δημόσιες δαπάνες περιορίσθηκαν. Παρά ταύτα, όμως, το Πολιτικό Σύστημα φρόντισε τους πελάτες του στο Δημόσιο. Αντί να περιορίσει τις σπατάλες και τον αριθμό των πελατών, περιόρισε δραστικά τις δημόσιες επενδύσεις που αποτελούν έναν από τους μοχλούς για την ανάπτυξη της ιδιωτικής οικονομίας. Αντί να μειώσει αποφασιστικά την γραφειοκρατία των πελατών του ώστε να ωθήσει την επανεκκίνηση της οικονομικής ανάπτυξης και την στοιχειώδη σταθερότητα της κοινωνίας, εξαπέλυσε καταιγίδα φόρων. Αντέστρεψε, έτσι, τον διεθνή κανόνα σύμφωνα με τον οποίον η υγιής οικονομία και κοινωνία παράγει προστιθεμένη αξία που αυξάνει το φορολογούμενο εισόδημα/κέρδος και, συνεπώς, τα δημόσια έσοδα. Έτσι έσφαξε την αγελάδα που μας δίνει το γάλα.
Το αποτέλεσμα καταγράφουν τα αδιαμφισβήτητα στατιστικά στοιχεία:
1ον Χάσμα μέγα εγείρεται και συνεχώς διευρύνεται ανάμεσα στο μισθό των δημοσίων υπαλλήλων και των εργαζομένων στην ιδιωτική οικονομία. Μισθό άνω των 1.000 ευρώ λαμβάνει το 54,4% των δημοσίων και μόνον το 17,8% των ιδιωτών.
Κάτω των 800 ευρώ μόνον το 11% των δημοσίων αλλά το 51,6% των ιδιωτών. Το 15,2% των ιδιωτών έχει μισθό έως 499 ευρώ, το 23,6% μεταξύ 500-699 ευρώ και το 12,6% μεταξύ 700-800 ευρώ. Άνεργοι το 42% των νέων 15-24 ετών και το 33,2% των 25-29 ετών. Απολαβές χαμηλότερες από τον καθιερωμένο κατώτατο μισθό είχαν 550.000 εργαζόμενοι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ.[1]
2ον Από το 2009 οι μισθοί μειώνονται κάθε χρόνο κατά 3,1%. Ακολουθούν Κροατία 1%, Ουγγαρία 0,9%, Πορτογαλία 0,7%, Κύπρος 0,6%, Ηνωμένο Βασίλειο 0,4% και Ιταλία 0,3%. Σε Γερμανία, Πολωνία και Βουλγαρία οι αυξήσεις ξεπέρασαν τις αυξήσεις του 2001-2008.[2] Στις δύο τελευταίες χώρες, όμως, οι μισθοί είναι κατώτεροι της Ελλάδος.
3ον Η διαρκής μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα της χώρας ισοδυναμεί με εσωτερική υποτίμηση, σημειώνει στις 6/2/2017 το ΔΝΤ σε έκθεσή του. Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων το 2009 βρίσκονταν στο 94% του μέσου όρου της Ε.Ε. αλλά το 2015 είχε πέσει στο 68%. Παράλληλα το 2009 ο δείκτης ιδιωτικής κατανάλωσης βρίσκονταν στο 106,5% του μέσου κοινοτικού όρου αλλά φέτος κατήλθε στο 77% και μειώθηκε κατά 31,7 δις ευρώ, ενώ το 2009 ανέρχονταν σε 163,7 δις. Σε τούτο συνέβαλε, εκτός από την μείωση των μισθών, η αύξηση τιμών που μεταξύ Ιανουαρίου 2016-2017 ανήλθε κατά 36,8% στο πετρέλαιο θέρμανσης, 24,5% στα νωπά λαχανικά, 14,1% καύσιμα αυτοκινήτων, 8,8% φρούτα, καφές 5,5%, εισφορά στην ΕΡΤ 3,3% κ.α.[3]
4ον Μεταξύ 2010-2016 το διαθέσιμο συνολικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε κατά 57 δισεκατομμύρια ευρώ από 173,5 δις στα 116,5 δις. Τα 37,5 δις έχασε η μισθωτή εργασία. Από το 2008 έως τις αρχές του 2016 τα ελληνικά νοικοκυριά έχασαν το 37,5% της περιουσίας τους και μείωσαν δραστικά τόσο τις καταθέσεις τους όσο και την εξόφληση των υποχρεώσεών τους.[4]
5ον Συνεπεία των ανωτέρω το 14,3% των νοικοκυριών καθυστερούσαν τις δόσεις των στεγαστικών δανείων τους το 2015 έναντι 10,2% το 2010 και το 42% την πληρωμή των λογαριασμών τους στη ΔΕΗ έναντι 18,8% το 2010. Φέτος τον Ιανουάριο ιδιώτες και επιχειρήσεις δεν πλήρωσαν 1,63 δις ευρώ οφειλές τους στο Δημόσιο (φόρους, τέλη, πρόστιμα κ.α.). Έτσι τα έως και το 2016 χρέη τους στο Δημόσιο ανήλθαν στα 91,77 δις ευρώ. Δημόσιες επιχειρήσεις οφείλουν περισσότερα από 9 δις στο Δημόσιο το οποίο οφείλει, επίσης, 78 δις!… Ιδιώτες οφείλουν 69,5 δις και 13 δις επιχειρήσεις που κήρυξαν πτώχευση πλέον. Ληξιπρόθεσμες δόσεις φόρων χρωστούν οι μισοί φορολογούμενοι και συγκεκριμένα 4.173.206.[5]
6ον Κατά τα οκτώ προηγούμενα χρόνια 2009-2016 επταπλασιάσθηκαν οι φόροι και οι λοιπές επιβαρύνσεις στα ακίνητα από 500 εκατομμύρια στα 3,5 δισεκατομμύρια. Παράλληλα οι αγοραίες τιμές ακινήτων πέφτουν δραματικά αλλά δεν μειώνονται οι παλαιές υψηλές αντικειμενικές αξίες βάσει των οποίων υπολογίζεται ο φόρος. Ως αποτέλεσμα αυτού και της παράλληλης μείωσης των εισοδημάτων αυξάνονται οι κληρονόμοι που αποποιούνται το κληροδοτούμενό τους ακίνητο επειδή δεν αντέχουν την φορολογία του. Το 2016 σημειώθηκαν 54.422 αποποιήσεις κληρονομιάς έναντι 29.129 το 2013 παρουσιάζοντας αύξηση 86% μέσα σε τέσσερα μόνον χρόνια. [6]
7ον Μέσα στις εκατό πρώτες ημέρες του έτους οι Τράπεζες έχασαν καταθέσεις 4,2 δις.
Ανάλογα αμάχητα στοιχεία ακτινογραφούν την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Ωστόσο, οι θεράποντες -υποτίθεται- πολιτικοί απ’ άκρη σ’ άκρη του πολιτικού φάσματος, δεν διαβάζουν την ακτινογραφία του Μεγάλου Ασθενούς ώστε να προτείνουν την αναγκαία θεραπεία του με την αναγκαία επιστημονική συνταγή σε ένα συντεταγμένο πολιτικό πρόγραμμα, ρεαλιστικό και αποτελεσματικό. Άλλοι τους ξέρουν ότι το φάρμακο είναι πικρό και οι επιβαλλόμενες τομές στο απόστημα οδυνηρές. Σιωπούν, λοιπόν, μη τρομάξουν τον άρρωστο και χάσουν τον πελάτη. Άλλοι δεν ξέρουν πού πάν’ τα τέσσερα και πουλάνε θαύματα με ματζούνια. Όλοι, όμως, φωνασκούν γιατί νομίζουν πως έτσι ασκούν πολιτική. Μας κούφαναν!…
Ν. Ι. Μέρτζος
[1] Ινστιτούτο Εργασίας, ΓΣΕΕ
[2] ETUI, Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Συνδικάτων
[3] Eurostat
[4] Τράπεζα της Ελλάδος, Οικονομικό Δελτίο Ιανουαρίου 2017
[5] Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, Ιανουάριος 2017
[6] «Η Καθημερινή», 16/3/2017
