Ο ανηλεής ανταγωνισμός για την κατάκτηση και τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών φυσικών και κυρίως ενεργειακών πόρων στον πολυπολικό κόσμο που έχει διαμορφωθεί μετά την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού, έχει ως υπόστρωμα και μια κοινωνιολογική θεωρία, η οποία καθορίζει τη στρατηγική της παγκοσμιοποίησης και της Νέας Τάξης στην τραγική της εκδίπλωση
Προϋποθέτει μ’ ένα λόγο μια κοσμοθεωρία, η οποία διαμορφώνει αυτή τη στρατηγική «μέθοδο» του «Σοκ» και «Δέος» και την οποία εφαρμόζουν σχεδιασμένα στην πράξη οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους, χωρίς να αποκλείουμε και άλλες δυνάμεις.
Δεν γίνεται τίποτε ευκαιριακά και στην τύχη.
Θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε αυτή την κοσμοθεωρία, περισσότερο με την διαίσθηση και ως απόρροια της συγκεκριμένης εμπειρίας, παρά ως συμπεράσματα μιας ενδελεχούς επιστημονικής ανάλυσης.
Θα ξεκινήσουμε από τα δόγματα και τις θεωρίες που διαμόρφωσαν την εξέλιξη των κοινωνιών, ιδιαίτερα στη Δύση και τα πρακτικά τους αποτελέσματα. Κυρίως να καταδείξουμε πώς λειτουργεί το παγκόσμιο σύστημα.
Ι. Οι βασικές κοσμοθεωρητικές αντιθέσεις
Ο χριστιανισμός και ο μαρξισμός, ως γνωστόν ταυτίζονται σε δύο βασικά κοσμοθεωρητικά πεδία. Τόσο στην εσχατολογία, την οποία εμπεριέχουν ως ενδελέχεια, με τον παράδεισο και την αταξική κοινωνία αντιστοίχως, όσο και στη βασική τους θέση ότι η φύση πρέπει να υποταχθεί στη θέληση του ανθρώπου.
Αν ανατρέξουμε στην Παλαιά Διαθήκη θα δούμε αυτή τη θέση καθαρά αποτυπωμένη στο βιβλίο Γένεσις, όπου ο θεός, απευθυνόμενος στους πρωτόπλαστους Αδάμ και Εύα, όχι μόνο προτρέπει, αλλά και με προστακτικό τρόπο επιτάσσει: «και είπε προς αυτούς ο θεός, Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε, και γεμίσατε την γην, και κυριεύσατε αυτήν, και εξουσιάζετε επί των ιχθύων της θαλάσσης, και επί των πετεινών του ουρανού, και επί παντός ζώου κινουμένου επί της γης».[1]
Στην ελληνική κοσμοθεωρία απεναντίας δεν υφίσταται κανένας τελεολογικός μεσσιανισμός, που εκπορεύεται τόσο από τον χριστιανισμό, όσο και από τον μαρξισμό. Ίσως για το λόγο αυτό η ελληνική φιλοσοφία παραμένει και διατηρεί διαχρονική αξία.
Η ερμηνεία του Παναγιώτη Κονδύλη για τη σχέση των θεωριών που αναφέραμε με την ελληνική θεώρηση της ανθρώπινης φύσης και του ανθρώπινου και φυσικού περιβάλλοντος, στο οποίο ο ίδιος εντάσσεται, διατυπώνεται αξιωματικά από τον ίδιο ως εξής: «Στο βαθμό που κατανοούσα καλύτερα τους μηχανισμούς της ιδεολογικής και ουτοπικής σκέψης, την κλασική αρχαιότητα την έφερνε κοντύτερά μου ένα ακόμη γνώρισμά της: η απουσία εσχατολογίας και ευθύγραμμων αντιλήψεων για το ιστορικό γίγνεσθαι, οι οποίες ως γνωστόν έχουν ιουδαιοχριστιανική προέλευση και εκκοσμικεύθηκαν τόσο από τον σοσιαλισμό, όσο και από τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό».[2]
Ο Παναγιώτης Κονδύλης, για τους μη μυημένους στις διάφορες θεωρίες, με την «ιδεολογική και ουτοπική σκέψη», υπονοεί βασικά την ιδεαλιστική θεωρία του Χέγκελ περί του «παγκόσμιου πνεύματος» (Weltgeist), που θεμελιώνει τον φιλελευθερισμό, ενώ με την ουτοπική σκέψη την υλιστική και διαλεκτική θεωρία του Μαρξ.
Η θεώρηση της ιμπεριαλιστικής πολιτικής της Αμερικής και των συμμάχων της, βασικά του ΝΑΤΟ κατά συνέπεια, βασίζεται στην προσπάθεια επιβολής της στρατηγικής, με γνώμονα τη δύναμη της ισχύος, όπως ούτε λίγο ούτε πολύ το διατυπώνει ο Θουκυδίδης, αλλά και άλλοι συγγραφείς, ανάμεσα στους οποίους δεσπόζουσα θέση κατέχει ο φιλόσοφος Χέρμπερτ Σπένσερ που είπε την περίφημη φράση ότι «η δύναμη είναι το δίκαιον».[3]
Το αξιακό αυτό σύστημα, που προέρχεται από την εβραϊκή κοσμοθεώρηση, που εφαρμόζει στην πράξη και το εβραϊκό λόμπι και το Ισραήλ, δεν έχει καμία σχέση με το αξιακό σύστημα του χριστιανισμού και του μαρξισμού, μα ούτε και με το αξιακό σύστημα του ελληνικού πολιτισμού, αλλά αντιθέτως με το αξιακό σύστημα μιας άλλης θεωρίας που θεμελίωσε κυρίως ο Βρετανός παπάς και οικονομολόγος Τόμας Μάλθους.
Γνωστή είναι η βασική του άποψη για το «νόμο της φθίνουσας γονιμότητας», βασικά της φθίνουσας ύπαρξης των φυσικών πόρων, οι οποίοι γίνονται αιτία πολιτικών αντιπαραθέσεων και πολεμικών συρράξεων.
Τη θεωρία αυτή, ασκώντας αυστηρή κριτική ο Λένιν, χαρακτήρισε απαξιώνοντας την «κουταμάρα», γιατί δεν ταίριαζε ή μάλλον αναιρούσε την μαρξιστική θεωρία.[4]
Οι μαρξιστές – λενινιστές ισχυρίζονται απεναντίας, παράλληλα με τον ιουδαιοχριστιανισμό, ότι τα αποθέματα του ορυκτού πλούτου και οι ενεργειακές πηγές στο μεγαλύτερο μέρος τους δεν έχουν ακόμη χρησιμοποιηθεί, για να μιλά κανείς για «φθίνουσα γονιμότητα».[5]
Ο Χέρμπερτ Σπένσερ στη συνέχεια, ως ο πατέρας της ηθικολογικής θεωρίας του Κοινωνικού Δαρβινισμού, επηρεασμένος από τα έργα του Τόμας Μάλθους, ανέπτυξε τις ιδέες της εξελικτικής θεωρίας του, η οποία εδράζεται στην αντίληψη ότι ο κανόνας στη ζωή είναι η επιβίωση του ικανότερου σε μια ανταγωνιστική κοινωνία και κατά συνέπεια οι πλούσιοι και ισχυροί ήταν καλύτερα προσαρμοσμένοι στην οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα, ενώ η ιδέα της Φυσικής Επιλογής τον παρότρυνε να ισχυριστεί ότι ήταν φυσικό και δίκαιο οι πλούσιοι να ευημερούν, εκμεταλλευόμενοι τους αδύνατους, αφού αυτό ακριβώς συμβαίνει και στη φύση. Επιπλέον, εφόσον οι πόροι είναι ανεπαρκείς, ισχύει το δίκαιο του ισχυρού, για την κατάκτηση και νομή απ’ αυτούς του φυσικού πλούτου. Η ελληνική θεωρία της ευγενούς άμιλλας παίρνει τη μορφή της ανελέητης ανταγωνιστικότητας σε όλες τις διαβαθμίσεις.
ΙΙ. Μια ενδιαφέρουσα διαφοροποίηση του θεωρητικού μοντέλου
Αυτή η θεωρία είναι ευρέως διαδεδομένη στους κύκλους της ελίτ του Ισραήλ. Επειδή το Ισραήλ και το ευραϊκό λόμπυ παίζει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στον χώρο της Μέσης Ανατολή και γενικότερα φυσικά, έχει σημασία να την αναφέρουμε.
Ένας από τους σημαντικούς της εκπροσώπους είναι ο Οντέτ Γινόν, που ανέπτυξε για το Ισραήλ στη δεκαετία του 80 μια ξεχωριστή θεωρία, με βάση την οποία θα πρέπει το Ισραήλ να διαμορφώσει τη στρατηγική του. Κάτι ανάλογο με τη θεωρία του στρατηγικού βάθους του Αχμέτ Νταβούτογλου.[6]
Ο Οντέντ Γινόν αντιπαρατίθεται στον δυτικό ορθολογισμό (θετικισμό), που προέκυψε ως μακρά πολιτιστική διαδικασία, κυρίως μετά την αναγέννηση και αποκορυφώθηκε με την μαρξιστική θεωρία, όπου πήρε την απόλυτή της μορφή, ασπαζόμενη την νομοτελειακή ύπαρξη των φυσικών νόμων και στα κοινωνικά φαινόμενα (ιστορικός υλισμός) και την (ευθύγραμμη) προοδευτική πορεία της ανθρωπότητας προς ένα αίσιο τέλος (διαλεκτικός υλισμός)
Ο Γινόν ερμηνεύει την μελλοντική εξέλιξη του πολιτισμού, έτσι όπως πρέπει να την αντιλαμβάνεται το Ισραήλ με διαφορετικό τρόπο: «Η κεντρική διαδικασία είναι η διακοπή της ορθολογικής, ουμανιστικής προοπτικής ως ο ακρογωνιαίος λίθος, πάνω στον οποίο θεμελιώνεται η ύπαρξη και τα επιτεύγματα του Δυτικού Πολιτισμού από την Αναγέννηση και εφεξής. Οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές θεωρήσεις που αναδύθηκαν από αυτό το θεμέλιο έχουν τη βάση τους σε πολλές “αλήθειες”, που στον καιρό μας εξαφανίζονται – παραδείγματος χάρη η θεώρηση ότι ο άνθρωπος ως άτομο είναι το κέντρο του σύμπαντος και ότι τα πάντα υπάρχουν για να ικανοποιούν τις βασικές υλικές του ανάγκες».[7] Η τελευταία φράση ερμηνεύει την βασική θεωρία του μαρξισμού.
Ο μαρξισμός, ως ορθολογική θεωρία (θετικισμός) πρεσβεύει ότι οι παραγωγικές σχέσεις σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία (σοσιαλισμός), είναι σε θέση να αναπτύξει τις παραγωγικές δυνάμεις σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μπορούν, σε ένα ανώτατο επίπεδο, να ικανοποιηθούν όλες οι υλικές και πνευματικές ανάγκες της κοινωνίας (κομμουνισμός). Η θεωρία αυτή προϋποθέτει ότι οι φυσικοί πόροι του πλανήτη είναι βασικά ανεξάντλητοι.
Για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη άποψη, τι σημαίνουν όλες αυτές οι αναφορές, παραθέτουμε πάλι μια τοποθέτηση του φιλόσοφου, κοινωνιολόγου και ιστορικού Παναγιώτη Κονδύλη, ο οποίος ερμηνεύει την μαρξιστική θεωρία στον πυρήνα της, ξεκινώντας από τον πρώτο θετικιστή φιλόσοφο Francis Bacon: «Ήδη η Ατλαντίδα του Bacon βασιζόταν στην υποταγή της φύσης μέσω της τεχνικής, η αταξική κοινωνία των μαρξιστών θα έθετε κι’ αυτή στην υπηρεσία των ανθρώπων μιαν απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που θα εξάλειφε δια παντός τη σπάνη των αγαθών.
Και οι σημερινές δυτικές επαγγελίες στην ουσία τους υπόσχονται να πραγματώσουν μέσω της ενιαίας παγκόσμιας αγοράς ό,τι δεν κατάφεραν να κάμουν τα κομμουνιστικά καθεστώτα: με βάση τη συνεχή τεχνική πρόοδο, να εξασφαλίσουν τη γενική ευημερία, δένοντας συνάμα έθνη και φυλές σε μιαν πανανθρώπινη κοινότητα».[8]
Οι μαρξιστικές αυτές θεωρήσεις αποδείχτηκαν φυσικά στην πράξη ανεδαφικές και έωλες.
Ο Γινόν απαρνείται ως αναποτελεσματικές και ουτοπικές όλες τις «ορθολογικές» θεωρίες, οι οποίες ξεκινώντας από τις θετικές επιστήμες κατέληξαν στον ιστορικό και διαλεκτικό υλισμό του Μαρξ.
Για τον χριστιανισμό δεν χρειάζεται να γίνεται λόγος, γιατί απορρίπτεται εκ προοιμίου.
Η επιχειρηματολογία του βασίζεται στη θεωρία, που διακήρυττε ο Μάλθους ότι δηλαδή οι οικονομικοί και ενεργειακοί πόροι του πλανήτη δεν επαρκούν για να ικανοποιήσουν μια συνεχώς αυξανόμενη σε πληθυσμό ανθρωπότητα, όπου ο «ορθολογισμός» δεν έχει νόημα, μάλιστα γίνεται παράλογος.
Τονίζει με νόημα ότι «το όραμα των απεριόριστων φιλοδοξιών και ικανοτήτων του ανθρώπου συρρικνώνεται μπροστά στα θλιβερά γεγονότα της ζωής, όταν γινόμαστε μάρτυρες της διάλυσης της παγκόσμιας τάξης γύρω μας».[9]
Προσθέτει επιπλέον ότι «Οι απόψεις που αφορούν την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη κατάντησαν από τον σοσιαλισμό και ιδιαίτερα από τον κομμουνισμό περίγελως».[10] Και συμπληρώνει τελικά ότι η ανθρωπότητα, λόγω των ανωτέρω συνθηκών, έχασε την «ελευθερία της και την ευκαιρία για ισότητα και δικαιοσύνη».[11]
Αυτές οι θεωρίες, που εκφράζουν έναν «απόλυτο» ρεαλισμό, βασίστηκαν στην ανάπτυξη της βιογενετικής και της θεωρίας του ευγονισμού και βρήκαν την ποιο ακραία τους μορφή και υλοποίησή στον φασισμό και τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό.
Βασικά στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και της σημερινής εξέλιξης ενός πολυπολικού κόσμου, όπου δεν υπάρχει πια μια και μόνη πλανητική δύναμη, η κάθε υπερδύναμη προσπαθεί να καρπωθεί όσο μεγαλύτερο κομμάτι γίνεται από την παγκοσμιοποιημένη αγορά.
ΙΙΙ. Η θεωρία του Σοκ και Δέος και η εφαρμογή της στην Ελλάδα
Στο πνεύμα αυτό αναπτύσσεται και η στρατηγική του «Σοκ και Δέος». Πρόκειται, όπως γράφει η Ναόμι Κλάιν στο πολύκροτο βιβλίο της, για «ένα στρατιωτικό δόγμα που καυχιέται ότι δε στοχοποιεί μόνο τις εχθρικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά, όπως επισημαίνουν οι άνθρωποι που το εκπόνησαν, “την κοινωνία εν γένει”, καθώς ο μαζικός φόβος είναι μια κομβική παράμετρος της εν λόγω στρατηγικής».[12] Το έχουμε δει να υλοποιείται στο Ιράκ και κατόπιν στην πρώην Γιουγκοσλαβία, Τώρα στην Συρία και αύριο δεν γνωρίζουμε που αλλού.
Γράφει στη συνέχεια η συγγραφέας για το χαρακτήρα του φαινομένου: «Το “Σοκ και δέος” παρουσιάζεται συχνά ως μια στρατιωτική σαρωτικής ισχύος πυρός, όμως οι συντάκτες του δόγματος θεωρούν ότι είναι κάτι περισσότερο: Ισχυρίζονται ότι είναι ένα πολύπλοκο ψυχολογικό σχέδιο που πλήττει “απευθείας τη βούληση του αντιπάλου να αντισταθεί”. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται προέρχονται από έναν βραχίονα του στρατιωτικού συμπλέγματος των ΗΠΑ: Αποστέρηση και υπερφόρτωση των αισθήσεων με σκοπό τον αποπροσανατολισμό και την παλινδρόμηση των υποκειμένων».[13]
Αυτό ισχύει, όπως ισχυρίζεται ο Σπύρος Μαρκεζίνης και για τα κράτη: «Τρεις διαπρεπείς Αμερικανοί διεθνολόγοι παρατήρησαν σε μια κοινή μελέτη[14] ότι «τα πλέον ισχυρά κράτη είναι πιθανόν σε θέση να μεταβάλλουν τις αυτοαντιλήψεις των ασθενέστερων κρατών, ιδίως όταν η οικονομική και στρατιωτική ισχύς έχουν υπονομεύσει τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις», δηλαδή των μικρότερων κρατών».[15]
Τελικός σκοπός είναι να καταστεί ο αντίπαλος ανίκανος να αντισταθεί. Αυτό σχετικά με τον ψυχολογικό και οικονομικό πόλεμο, που τον βιώνουμε και στην Ελλάδα.
Στον οικονομικό τομέα το πρόγραμμα προέβλεπε: «Πρώτον, οι κυβερνήσεις πρέπει να καταργήσουν όλους τους κανόνες και τις ρυθμίσεις που εμποδίζουν τη συσσώρευση κερδών. Δεύτερον, οφείλουν να πουλήσουν τη δημόσια περιουσία σε ιδιωτικές εταιρείες, ώστε να την εκμεταλλευτούν επικερδώς. Και, τρίτον, πρέπει να προβούν σε δραματικές περικοπές στη χρηματοδότηση των κοινωνικών προγραμμάτων.
Στο πλαίσιο αυτής της τριπλής συνταγής για την απορρύθμιση, ιδιωτικοποιήσεις και περικοπές, ο Φρίντμαν επεξεργάστηκε ένα πλήθος επιμέρους λεπτομερειών. Αν είναι αναγκαίο να υπάρχουν φόροι, πρέπει να είναι χαμηλοί, ενώ πλούσιοι και φτωχοί πρέπει να φορολογούνται με βάση μια ενιαία φορολογική κλίμακα. Οι εταιρείες πρέπει να είναι ελεύθερες να πουλούν τα προϊόντα τους παντού στον κόσμο, ενώ οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να προστατεύουν τις εγχώριες βιομηχανίες ή την εγχώρια ιδιοκτησία. Όλες οι τιμές, συμπεριλαμβανομένης της τιμής της εργασίας, οφείλουν να καθορίζονται από την αγορά. Δεν πρέπει να υπάρχει κατώτατος μισθός».[16]
- IV. Το δόγμα της σχολής του Μίλτον Φρίντμαν
Το δόγμα αυτό, που είναι στον αντίποδα των ιδεών του Κέινς, ξεκίνησε από τη λεγόμενη σχολή του Σικάγου με πρωτεργάτη τον Μίλτον Φρίντμαν και το έργο του Capitalism and Freedom με συγκεκριμένο στόχο την «αγία τριάδα της ελεύθερης αγοράς», όπως λέει η Ναόμι Κλάιν. Δηλαδή: «Ιδιωτικοποιήσεις, απορρύθμιση και περικοπές των κοινωνικών δαπανών».[17]
Ο Φρίντμαν ζητούσε την ιδιωτικοποίηση των πάντων και την πλήρη κατάργηση του Νιου Ντιλ.
Αυτό το στρατηγικό σχέδιο εφαρμόζεται με αφορμή την παγκόσμια οικονομική κρίση στην Ελλάδα σήμερα και δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα, αν αύριο επεκταθεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να προσθέσουμε ότι όλες αυτές οι θεωρητικές προσεγγίσεις, που εφαρμόζει η Σχολή του Σικάγου, δεν έχουν καμία σχέση με το ανθρωπιστικό (ουμανιστικό) σύστημα που ανέπτυξε η ελληνική φιλοσοφία, η οποία ήταν ανθρωποκεντρική, σε αντίθεση με την μαρξιστική θεωρία που ήταν κατά βάση οικονομοκεντρική και την μοντέρνα θεωρία του κοινωνικού δαρβινισμού, στην οποία υπάγεται ως κορυφαία της μορφή η ανωτέρω σχολή.
Δεν είχε επίσης καμία σχέση με τις μοντέρνες θεωρίες, όπως τις ανέπτυξε και θεμελίωσε ο Μάλθους, ο Σπένσερ και οι άλλοι ομοϊδεάτες τους και στις οποίες ουσιαστικά βασίστηκε ως κορυφαία τους έκφραση, η Σχολή του Σικάγου, που εκφράζει τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό.
Ο ελληνικός πολιτισμός, και αυτό οφείλουμε ως Έλληνες να το τονίσουμε, είναι ένα αξεπέραστο ανά τους αιώνες, κοσμοσύστημα, που δεν διακηρύττει το τέλος την ιστορίας, την οποία μεταθέτει στο άπειρον και ως τέτοιο χωρίς τέλος. Σε αντίθεση με την θεωρία περί του τέλους της ιστορίας του Φουκουγιάμα.
Ένα κοσμοσύστημα που στοχεύει στην απελευθέρωσή του ανθρώπου από κάθε αναγκαιότητα στην πραγματικότητα που ζει καθημερινά και όχι σε μια μελλοντική «υπερβατική» κοινωνία, όπως και να την χαρακτηρίσει κανείς και όποιο περιεχόμενο και νόημα κι’ αν της δώσει.
- V. Η επικράτηση της παρασιτικής θεωρίας στην Ελλάδα
Η ελληνική διανόηση, τόσο η «εκσυγχρονιστική» της δεξιάς, όσο και η «ανανεωτική» και «παραδοσιακή» της Αριστεράς, ήταν και είναι παρασιτική και ξενόδουλη. Στην Ελλάδα δεν αναπτύχθηκε ένας ανεξάρτητος κριτικός στοχασμός, μια αυτόνομη και αυτόφωτη θεωρία, που να υπηρετεί την Ελλάδα την ίδια. Δεν μπόρεσε να εδραιωθεί μια αυτόνομη σχολή σκέψης. Ήταν στην πλειοψηφία της υπόδουλη στις ξένες θεωρίες, που ελάχιστη έως μηδαμινή σχέση είχαν με τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική πραγματικότητα. Κάτι ανάλογο και αντίστοιχο με την οικονομική και πολιτική εξάρτηση στα ξένα συμφέροντα.
Ο λόγος είναι απλός: Η εθνικοφροσύνη από τη μια και ο σταλινισμός από την άλλη δεν επέτρεψαν έως σήμερα την ανάπτυξη αυτής της ανεξάρτητης σχολής σκέψης. Τα φαινόμενα περί του αντιθέτου απατούν.[18]
Η πρόκληση των καιρών για την Ελλάδα και τους Έλληνες είναι να αναπτυχτεί και στον τόπο μας αυτή η αυτόνομη σχολή σκέψης. Ίσως μια τέτοια προοπτική αναστρέψει την παρακμιακή πορεία της χώρας και αναπτύξει μια νέα δυναμική προοπτική.
Η ανωτέρω ανάλυση μας δίνει τα εργαλεία ερμηνείας και κατανόησης και της δικής μας σημερινής πραγματικότητας, που αφορμή της ήταν η οικονομική κρίση, αλλά η βαθύτερη αιτία της πρέπει να αναζητηθεί στη σχεδιασμένη από την κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου εφαρμογή των ιδεών της σχολής Φρίντμαν. Αυτές οι ιδέες εφαρμόζονται στην Ελλάδα με την πολιτική που υλοποίησε συνειδητά η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου και όχι μόνο. Απλώς η πολιτική του Γιώργου Παπανδρέου υπήρξε η κορυφή του παγόβουνου.
Ο λόγος που αναφέραμε όλες αυτές τις θεωρίες δεν προέρχεται μόνο από το ενδιαφέρον μας για τη θεωρία, αλλά για να αποκτήσουμε τα απαραίτητα θεωρητικά εργαλεία ανάλυσης και κατανόησης της ελληνικής πραγματικότητας και της δημιουργίας μέσων και τρόπων αντίστασης, εξέγερσης, ανατροπής και διεξόδου από την πολυποίκιλη κρίση, που όπως μπορεί με την περιληπτική αυτή ανάλυση να καταλάβει κανείς είναι πολυεπίπεδη: Ηθική, πνευματική, οικονομική, κοινωνική, πολιτική και προ πάντων, όσο κι αν αυτό φαίνεται παράδοξο και ακατάληπτο, πολιτισμική.
Μερικά από τα αποτελέσματα εφαρμογής της θεωρίας και το αντίπαλο δεός
Η πρώην Γιουγκοσλαβία απετέλεσε στο χώρο της Ευρώπης το πρώτο πειραματόζωο εφαρμογής του δόγματος Σοκ και Δέος με στρατιωτικά μέσα. Το δεύτερο αποτελεί η Ελλάδα με οικονομικά μέσα. Τα μέσα και οι τρόποι βέβαια ποικίλουν, ανάλογα με τις συνθήκες και τις χώρες, στις οποίες θα επεκταθεί.
Εκείνοι που προετοίμασαν το έδαφος και έχουν ευθύνη για την εφαρμογή του, εκείνοι που διαμόρφωσαν τις προϋποθέσεις, είναι εκείνοι που κυβέρνησαν την Ελλάδα από τη μεταπολίτευση κι’ εντεύθεν με κύριο υπαίτιο και πρωτεργάτη τον Ανδρέα Παπανδρέου και τελευταίο εκτελεστή τον γιό του Γιώργο Παπανδρέου, για να μην ανατρέξουμε και στον παππού Γεώργιο Παπανδρέου και τον ύποπτο ρόλο του κατά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Και έπεται φυσικά και συνέχεια.
Η σημερινή αριστερή διανόηση στην Ελλάδα, αλλά και ευρύτερα, για να μη μιλήσουμε για τη δεξιά διανόηση, που ούτως ή άλλως ήταν εκ προοιμίου ταγμένη στο δόγμα του Σοκ και Δέος, όχι μόνο δεν κατάλαβε μια πραγματικότητα που βοούσε, αλλά ανέπτυξε και ένα συγκεχυμένο συνονθύλευμα ιδεολογίας, έναν «αχταρμά» ιδεολογικής παραγωγής, που ούτε μαρξισμός ήταν, ούτε φιλελευθερισμός, αλλά θα τον χαρακτηρίζαμε ως ιδεολογία της παρακμής. Μιας διανόησης απόλυτα εξαρτημένης από δανεισμένες έξωθεν θεωρίες υποταγής της Ελλάδας.
Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε δια γυμνού οφθαλμού και τα βιώνουμε στο «πετσί» μας, όσοι φυσικά τα βιώνουμε με οδυνηρό τρόπο. Γιατί «δεν τα φάγαμε όλοι μαζί», όπως ισχυρίζεται με τη γνωστή και προκλητική του αλαζονεία και αμετροέπεια ο «σοσιαλιστής» Πάγκαλος και επιπλέον δεν τα υφιστάμεθα δραματικά όλοι μαζί. Εκείνοι που τα έφαγαν και τα έφαγαν μαζί, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις γι’ αυτό, όσο μένουν ατιμώρητοι και στο απυρόβλητο, όπως θέλει το σύστημα, θα συνεχίσουν και στο μέλλον να τα τρώνε μαζί.
Στην Ελλάδα οι έντιμοι τιμωρούνται, γιατί είναι έντιμοι (δεν συμβιβάζονται με το σύστημα) και οι «άτιμοι» αμείβονται, γιατί το σύστημα τους χρειάζεται για να επιζήσει.
Εν κατακλείδι χρειαζόμαστε μιαν ιδεολογική ηγεμονία ανεξάρτητη, όπως την διακήρυττε ο Γκράμσι, που να είναι γνήσια και βαθιά διαποτισμένη και εκπορευόμενη από τις ανθρώπινες και πανανθρώπινες αξίες του ελληνικού πολιτισμού.
[1] Παλαιά Διαθήκη, Γένεσις, ΚΕΦ. α΄, 28 – 25.
[2] Βλ. Παναγιώτης Κονδύλης, συνέντευξη στο περ. «Διαβάζω», τεύχ. 384, Απρίλιος 1998.
[3] Η βασική θέση του Θουκυδίδη: Ο ισχυρός επιβάλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί όσο του επιβάλει η αδυναμία του. Συγκεκριμένα λέει ο Θουκυδίδης: «Απ’ ό,τι μπορεί να εικάσει για τους θεούς και απ’ ό,τι είναι βέβαιο για τους ανθρώπους, πιστεύουμε ότι και οι θεοί και οι άνθρωποι ακολουθούν πάντα έναν απόλυτο νόμο της φύσης, να επιβάλουν πάντα την εξουσία τους, αν έχουν την δύναμη να το επιτύχουν», Θουκυδίδου, ιστορία Ε΄ (103-105).
[4] Βλ. Β. Ι. Λένιν, Άπαντα, ρωσ. έκδοση, τόμ. 13ος, σελ. 160.
[5] Η θεωρία της «φθίνουσας γονιμότητας» καταλήγει στην πιο ακραία της άποψη στην θέση ότι ο πληθυσμός της υφηλίου πρέπει να ελαττωθεί δραματικά για να επαρκέσουν οι φυσικοί πόροι σ’ αυτούς που θα επιζήσουν. Είναι μια θεωρία που ξεπερνάει σε ακρότητα τη θεωρία της φυσικής επιλογής.
[6] Βλ. Οντεντ Γινόν, «Μια στρατηγική για το Ισραήλ στη δεκαετία του ογδόντα», περιοδικό «Τετράδια», τεύχος εξηκοστό πρώτο, χειμώνας – άνοιξη 2012, σ. 135 -158
[7] Βλ. Οντέτ Γινόν, «Μια στρατηγική για το Ισραήλ στη δεκαετία του ογδόντα», περιοδικό «Τετράδια», τεύχος 61, Χειμώνας – Άνοιξη 2012. σ. 142.
[8] Βλ. Παναγιώτης Κονδύλης, Η θεωρία του Πολέμου, εκδ. «Θεμέλιο», Αθήνα 1988, σ. 355-356.
[9] Οντέτ, Γινόν, ό.π., σ. 143.
[10] Οντέτ, Γινόν, ό.π., σ. 143.
[11] Οντέτ, Γινόν, ό.π., σ. 143.
[12] Βλ. Ναόμι Κλάιν, Το Δόγμα του Σοκ , η άνοδος του καπιταλισμού της καταστροφής, εκδ. «Λιβάνης», Αθήνα 2007, σ. 446.
[13] Βλ. Ναόμι Κλάιν, Το Δόγμα του Σοκ…, ό.π., σ. 447.
[14] Peter Katyenstein, Robert O. Keobane, Stephen D. Krasner, International Organisasion and the Studz of World Politics, τόμ. 52,τ. 4 (Φθινόπωρο 1998), σ. 673.
[15] Βλ. Βασίλειος Μαρκεζίνης, Η Ελλάδα των κρίσεων. Ένα προσωπικό δοκίμιο, εκδ. «Λιβάνης», Αθήνα2011, σ. 153.
[16] Βλ. Ναόμι Κλάιν, Το Δόγμα του Σοκ, σ. 85.
[17] Βλ. Ναόμι Κλάιν, ό.π., σ. 110.
Βλ. Λέων Τρότσκι, « Εθνικισμός και οικονομική ζωή», εφημ. «Νέα Προοπτική», φύλλο 45, 11.7. 2009.
[18] Αυτός είναι και ο λόγος που η ελληνική αριστερή διανόηση διέπρεψε μετά την Εθνική Αντίσταση στο εξωτερικό.
Ο Δαμιανός Βασιλειάδης είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας
Αθήνα, 13.2.2016
