Το ευρωπαϊκό δικαστήριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έξεδωσε στις 25./27. Μαρτιου 2008 μια καταδικαστικη αποφασή για την Ελλαδα στο θέμα των δύο μουσουλμανικων συλλόγων της Θρακης, που μπορούν να αυτοχαρακτηρίζονται ως τουρκικοί
Νομικό ακροβατισμό στο θέμα του ατομικού και συλλογικού αυτοπροδιορισμού των μουσουλμάνων της Θράκης χαρακτηριζει σε συνεντευξη του στην εφημεριδα της Κομοτηνης Ο Χρονος της 29.03.2008 ο δικηγορος παρ‘ Αρειω Παγω Γιαννης Χατζηαντωνιου. (Στην φωτογραφια: Μουσουλμανοι μεταναστες στην Ευρωπη με την σημαια που προοριζουν για ενα ανεξαρτητο κρατος Δυτικης Θρακης)
Ο Χρονος: Έχετε ενημερωθεί προφανώς για την απόφαση του δικαστηρίου, από ό,τι γνωρίζουμε όμως δεν είναι η πλήρης απόφαση αλλά ένα δελτίο Τύπου, κ. Χατζηαντωνίου
-Αυτό που υπάρχει αναρτημένο στο site του δικαστηρίου είναι ένα ανακοινωθέν Τύπου με ημερομηνία 25/27 Μαρτίου. Αυτό έχει πολύ περιληπτικά διάφορες υποθέσεις, περίπου 30, μεταξύ των οποίων και αυτές που μας ενδιαφέρουν εμάς, στην γαλλική γλώσσα που είναι η επίσημη γλώσσα του δικαστηρίου. Σημειώστε ότι το δικαστήριο αυτό είναι δικαστήριο με βάσει του συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης, δεν είναι δηλαδή της Ε.Ε. το δικαστήριο. Είναι άλλο το ένα, άλλο το άλλο. Έχει μία σημασία αυτό σε σχέση και με την άμεση δεσμευτικότητα της απόφασης αυτής. Εδώ πέρα όμως δεν έχουμε καταρχήν το πλήρες κείμενο και το σκεπτικό της αποφάσεως. Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε με πληρότητα την απόφαση αυτή. Φαίνεται όμως εδώ ότι δέχεται το δικαστήριο ότι έχουμε παράβαση κάποιων διατάξεων της ελευθερίας «του συνεταιρίζεσθαι» και δέχεται ότι υπάρχει παράβαση δύο άρθρων της συνθήκης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που είναι η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και η θεωρία ότι γίνεται «εθνοτική» διάκριση. Αυτό μπορούμε να πούμε αυτή την στιγμή γιατί αυτό προκύπτει από το ανακοινωθέν Τύπου που έχουμε υπόψη μας. Βέβαια στην αναφορά που κάνει στη μειονότητα το δικαστήριο δεν δέχεται ότι η μειονότητα είναι «τουρκική». Την αναφέρει ως μειονότητα μουσουλμάνων, την μειονότητα ως μειονότητα την χαρακτηρίζει «μουσουλμανική», αλλά δέχεται ότι θα μπορούσαν να έχουν σωματεία με την επωνυμία «τουρκικό». Δεν είναι δηλαδή αυτό που προπαγανδίζουν οι κύκλοι του προξενείου και όποιοι άλλοι στην Θράκη. Τουλάχιστον δεν προκύπτει από αυτό που διαβάζουμε στο ανακοινωθέν Τύπου.
Ο Χρονος: Αυτό όμως όσον αφορά τα σωματεία δεν είναι πλέον ένας συλλογικός αυτοπροσδιορισμός;
-Εδώ δημιουργείται ένα ζήτημα που εγώ το θεωρώ ακροβατισμό νομικό, αλλά στην ουσία θεωρούν και το σωματείο μορφή του ατομικού αυτοπροσδιορισμού.
Ο Χρονος: Πώς κατέληξαν σε αυτή την απόφαση;
-Αυτό θα το δούμε όταν έχουμε το σκεπτικό. Δηλαδή γίνεται να το πούμε έτσι μία …τρίπλα. Δεν θεωρούν ότι το σωματείο συνιστά συλλογικό αυτοπροσδιορισμό. Θεωρούν ότι συνιστά άσκηση του ατομικού δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού. Αυτό καταλαβαίνω από το κείμενο.
Ο Χρονος: Στα λίγα ελληνικά που γνωρίζουμε κ. Χατζηαντωνίου, γνωρίζουμε ότι ατομικός προσδιορισμός είναι του ενός ατόμου. Εδώ τι είναι, ένας συγκεντρωμένος ατομικός αυτοπροσδιορισμός;
-Εδώ είναι ένα ζήτημα που θα επανέλθουμε όταν θα έχουμε το κείμενο της απόφασης στα χέρια μας για να δούμε πώς το αιτιολογούν. Πάντως από ό,τι φαίνεται γίνεται αυτός ο ακροβατισμός, γιατί εκεί που αναφέρεται στην μειονότητα λέει ότι υπάρχει ζήτημα για τις ενώσεις, τα σωματεία που ιδρύονται από πρόσωπα τα οποία ανήκουν στην μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Δηλαδή αποσυνδέει το σωματείο από τον συλλογικό αυτοπροσδιορισμό, τουλάχιστον στο δελτίο Τύπου. Θα δούμε ειδικότερα το σκεπτικό της αποφάσεως για να μπορέσουμε να δούμε και πώς ειδικότερα αιτιολογεί αυτή την κρίση.
Ο Χρονος: Άρα είναι κάτι το οποίο πρέπει να το συζητήσουμε μάλλον την επόμενη εβδομάδα
-Βέβαια, όταν θα έχουμε το κείμενο της απόφασης. Ελπίζω να το έχω.
Ο Χρονος: Είναι δεσμευτικές αυτές οι αποφάσεις κ. Χατζηαντωνίου; Υπεισέρχεται κάποιος πολιτικός παράγοντας σε αυτή την μορφή του δικαστηρίου;
-Κοιτάξτε, χωρίς να θέλω να κατηγορήσω κανένα, πρέπει να πω ότι υπάρχουν κάποια ερωτηματικά σχετικά με το ποιες ακριβώς θέσεις υποστηρίχθηκαν από την ελληνική πλευρά ενώπιον του δικαστηρίου το οποίο εν πάση περιπτώσει αυτή την στιγμή που από εδώ και πέρα πλέον που η απόφαση έχει εκδοθεί, νομίζω δεν είναι απόρρητες και θα έπρεπε να υπάρξουν και κάποιες εξηγήσεις επ’ αυτού. Για παράδειγμα η άσκηση αυτού του δικαιώματος προσφυγής κατά την άποψή μου, η οποία ετέθη εν πάση περιπτώσει υπόψη αρμοδίων κύκλων και επιστημόνων του υπουργείου Εξωτερικών, ήταν ότι αυτό το συγκεκριμένο σωματείο με το γενικότερο σκεπτικό του, την διάδοση των αρχών των μεταρρυθμίσεων του Κεμάλ που είναι δίκαιο στην γειτονική χώρα και άλλες διατάξεις που πλήττουν ευθέως την έννοια του δημοκρατικού κράτους δικαίου όπως η διάταξη του καταστατικού για παρακολούθηση φρονημάτων, δηλαδή το καταστατικό της «Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης», πολύ δεν το γνωρίζουν αυτό, προβλέπει επιτροπές που με εντολή του διοικητικού συμβουλίου θα παρακολουθούν τα φρονήματα των μελών της μειονότητας. Κάτι που όπως είναι στους νομικούς κύκλους γνωστό απαγορεύεται με το 9Α του συντάγματος στις αρχές του ελληνικού κράτους. Δεν έχει δικαίωμα κανείς να παρακολουθεί τα φρονήματα πλέον σε αυτή την χώρα.
Ο Χρονος: Από ό,τι γνωρίζουμε σαν πρώτη πληροφόρηση, πρέπει να γίνουν καινούρια καταστατικά πλέον σε αυτές τις δύο Ενώσεις
-Ναι βέβαια, αλλά και τα καταστατικά αυτά έχουν διάφορα προβλήματα πέραν και του ονόματος που βεβαίως θα κριθεί διαφορετικά πλέον, αλλά εδώ υπάρχουν ζητήματα και για το όνομα. Θα δούμε το σκεπτικό, έχει πολύ μεγάλη σημασία το σκεπτικό. Πάντως εκείνο που πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος στην Θράκη είναι ότι το δικαστήριο δεν δικαιώνει την άποψη του συλλογικού αυτοπροσδιορισμού, τουλάχιστον δεν φαίνεται να την δικαιώνει άμεσα. Μπορεί η αναγνώριση σωματείου να είναι ένα βήμα προς τον συλλογικό αυτοπροσδιορισμό, αλλά δεν είναι ως η αναγνώριση του συλλογικού αυτοπροσδιορισμού, τουλάχιστον έτσι όπως προκύπτει από το δελτίο Τύπου του δικαστηρίου» διευκρινίζει ο κ. Γιάννης Χατζηαντωνίου.
Της ιδιας γνωμης ειναι και ο Μανωλης Κοττακης, δημοσιογραφος της εφημεριδας «Ελευθερος Τύπος», σε συνεντευξη που παραχωρησε στον Δήμο Μπακιρτζάκη και η οποια δημοσιευεται στο ιδιο φυλλο της εφημεριδας „Ο Χρονος.
Μανωλης Κοττακης: Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να προσαρμόζεται στις διεθνείς συνθήκες, ωστόσο επειδή διαπιστώνω από δημοσιεύματα και πληροφορίες που μου έρχονται από την περιοχή ότι κάποιοι βιάζονται να πανηγυρίσουν, καλό θα είναι να περιμένουν να διαβάσουν το τελικό κείμενο της απόφασης για να διαπιστώσουν δύο πράγματα. Ότι πρώτο, μέσα στην απόφαση γίνεται ρητή αναφορά σε μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, και δεύτερο, δεν προκύπτει από την απόφαση αυτό το οποίο ονειρεύονται αυτοί οι οποίοι σήμερα πιθανό να θέλουν να πανηγυρίσουν, ότι το ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναγνωρίζει ότι υπάρχει εθνική μειονότητα στην περιοχή.
Αυτά είναι τα δύο βασικά που θα πρέπει να κρατήσουμε καθώς από χθες παρατηρώ που είμαι δέκτης πληροφοριών κάποιων οι οποίοι θα ήθελαν να πανηγυρίσουν προόδους και με αυτό τον τρόπο εντός και εκτός εισαγωγικών καρφώνονται, καρφώνονται με τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν. Βεβαίως γι’ αυτούς οι οποίοι προσέφυγαν στο ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων η απόφαση αυτή συνιστά υιοθέτηση των απόψεών τους και σε κάποιο μέτρο δικαιούνται να δηλώνουν ευχαριστημένοι, ωστόσο από το ένα άκρο να πάμε στο άλλο και να θεωρούν κάποιοι ότι το δικαστήριο τους δίνει το δικαίωμα να μιλούν για εθνική μειονότητα, είναι πολύ μεγάλη η απόσταση. Εγώ αυτό το οποίο βλέπω διαβάζοντας εφημερίδες και αξιολογώντας τις πληροφορίες, είναι ότι το δικαστήριο έκρινε κατά πόσο εφαρμόζεται ή δεν εφαρμόζεται στην Ελλάδα η αρχή της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι και σε δεύτερο βαθμό αυτό το οποίο μπορεί κανείς να προσθέσει είναι ότι δίνει το δικαίωμα στα μέλη εθνοτικών ομάδων να αυτοπροσδιορίζονται όπως αυτά επιθυμούν. Κατά τον ίδιο λοιπόν τρόπο που κάποιος σήμερα μπορεί να βάλει μία ταμπέλα πάνω από ένα γραφείο η οποία θα λέει «Τουρκική ένωση Ξάνθης», κατά τον ίδιο τρόπο μπορούν να αυτοπροσδιοριστούν εθνοτικά οι αθιγγανικοί σύλλογοι ή οι πομακικοί σύλλογοι. Είναι σαφές αυτό. Κατά συνέπεια κανείς δεν πρέπει να θέλει να κρεμάει πλερέζες από όσους στην περιοχή ενδεχομένως να θορυβήθηκαν από την απόφαση και κατά συνέπεια κανείς δεν πρέπει να σπεύδει να πανηγυρίζει και να προδίδει τους εξτρεμισμούς του αλλά και τις εκλεκτικές συγγένειες που μπορεί να έχει με κρατικές υπηρεσίες της γείτονας χώρας. Είναι σαφές.
Δ. Μπακιρτζάκης: Η ελληνική πολιτεία από την πλευρά της, το υπουργείο Εξωτερικών, πώς αντέδρασε;
Μ. Κοττακης: Το υπουργείο Εξωτερικών έβγαλε μία αυτονόητη ανακοίνωση ότι η Ελλάδα σέβεται τις αποφάσεις του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δ. Μπακιρτζακης: Αν και η απόφαση λέει είναι δυνητική στην ουσία, γιατί τέτοιες αποφάσεις παίρνονται και για την γειτονική Τουρκία, αλλά ποιος τις εφαρμόζει
Μ. Κοττακης: Αυτό το οποίο θα πρέπει να κάνουμε όλοι μας είναι να δούμε εντελώς ψύχραιμα τη νέα πραγματικότητα και όταν λέω ψύχραιμα, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε το εξής. Βλέπω κάποιους οι οποίοι πανηγυρίζουν έχοντας εμπροσθοφυλακή Τούρκους αξιωματούχους. Αν είμαι σωστά πληροφορημένος. Όσοι το γνωρίζουν αυτό θα πρέπει να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι η Ελλάδα είναι η χώρα η οποία αξιολογεί την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, αυτή είναι η κριτής και όχι η κρινόμενη, αυτή δέχεται επίσης και υπάγεται στην δικαιοδοσία των ευρωπαϊκών δικαιοδοτικών οργάνων, ενώ δυστυχώς η γειτονική μας χώρα τις περισσότερες φορές δεν θέλει να υπάγεται στην δικαιοδοσία των δύο οργάνων όπως η Χάγη και ενδεχομένως το ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά συνέπεια αν θέλει κανείς να έχει μέλλον σε μία ευρωπαϊκή προοπτική οφείλει να γνωρίζει ότι δεν μπορεί να ενθαρρύνει είτε εξτρεμιστικές ενέργειες, είτε την δράση συλλόγων ή ατόμων με αποσχιστικά όνειρα. Είναι επίσης πάρα πολύ σαφές αυτό.
Δ. Μπακιρτζακης: Γεγονός αφού αναφέρθηκες χθες, να σου αναφέρω και το επεισόδιο, ο κ. Γκορμέζ Μεχμέτ ο οποίος είναι η δεύτερη μέρα της επίσκεψής του εδώ στην Θράκη σήμερα, παραβρέθηκε σε μια μεγαλειώδη εκεί συγκέντρωση στην γειτονική μας Ξάνθη και μάλιστα ομιλητής σε αυτή την κυβέρνηση ήταν και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Μάντατζη, ο οποίος περιχαρής κράδαινε την απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου και έλεγε ότι μπορείτε να προσδιορίζεστε από εδώ και πέρα και δεν υπάρχει κάποιος που μπορεί να σας το αποτρέψει
Μ. Κοττακης: Ακούστε. Τέτοιες συγκεντρώσεις έχω ζήσει και εγώ και στην Κομοτηνή και στην Ξάνθη στην δεκαετία του ’90. Αλίμονο εάν θα ποινικοποιήσουμε την ελευθερία μειονοτικών συμπολιτών μας να συγκεντρώνονται και να λένε ότι θέλουν. Ας το λένε. Αξιολογούνται όμως και αξιολογούνται και οι βουλευτές. Η ελευθερία λοιπόν του συνέρχεσθαι είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην Ελλάδα σε αντίθεση με την γειτονική Τουρκία όπου αυτός ο κ. Γκορμέζ που είναι ο αντιπρόεδρος της διεύθυνσης θρησκευτικών υποθέσεων, όπου στην γείτονα χώρα από όσο γνωρίζω και η ελευθερία του συνέρχεσθαι πολλές φορές είναι καταδιωκόμενη αλλά και η ελευθερία των γυναικών να φορούν μαντίλα επίσης είναι ένα θέμα το οποίο διχάζει την τουρκική κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα είναι μία χώρα η οποία έχει αυτοπεποίθηση. Δεν φοβάται κανένα και όπως είχαμε πει και σε μία παλαιότερη συνομιλία μας, ούτε επίσης έχει να κρύψει κάτι από κανένα και σε κάθε λοιπόν περίπτωση θα πρέπει να γνωρίζει κανείς ότι σε αυτή την χώρα όποιος κάνει σωστή χρήση των ελευθεριών που παρέχονται είναι αξιοσέβαστος και δεν έχει κανένα μα κανένα πρόβλημα.
