Η ανάδειξη της Ελλάδος σε διεθνές κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης εκτιμάται ότι θα έχει πολλαπλά οφέλη για την ελληνική οικονομία
Πολλά ευχαριστώ στον κύριο Βασίλη Ζώτο για την απόστολή
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Κάποιος φίλος μου προώθησε την πολύ ενδιαφέρουσα πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας για την ανάδειξη
της χώρας μας σε διεθνές κέντρο εκπαίδευσης. Πραγματικά, πολύ χάρηκα που τελικά σκεφτήκαμε, σαν χώρα,
να αρχίσουμε να συζητάμε το αυτονόητο που συνήθως το… εξορκίζουμε…να μην συμβεί! Ίσως κάποια μέρα σε ένα
βάθος χρόνου… το καταλάβουμε και θα αρχίσουμε να κάνουμε κάτι !!!.
Λόγω του επαγγέλματος μου και της σχέσης μου με ευρωπαϊκά πανεπιστήμια λόγω της ακαδημαϊκής μου
απασχόλησης έχω προσωπικά, αλλά και με τους συνεργάτες μου, προσπαθήσει να εγκαταστήσουμε ευρωπαϊκά
πανεπιστήμια και ιδιαίτερα πανεπιστήμια από το ΗΒ στην χώρα μας. Εννοώ Πανεπιστήμια και όχι “κολλέγια” ή
“αντιπροσωπείες πανεπιστημίων” κλπ.
Από το τέλος της δεκαετίας του 1980 όταν ο φίλος και συνάδελφος Αντώνης Τρίτσης ήταν Υπουργός Παιδείας, μέχρι
και πρόσφατα έχουμε αρκετές φορές πει “όχι” στην εγκατάσταση μεγάλων ξένων πανεπιστημίων στην χώρα μας.
Τελευταία εμπειρία ήταν πριν από περίπου πέντε χρόνια όταν ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια στην παγκόσμια
κλίμακα (συγκεκριμένα το νούμερο τέσσερα) προσπάθησε για την εγκατάσταση μιας πλήρης πανεπιστημιούπολης
σε μια έκταση 400 περίπου στρεμμάτων στη Αττική. Ενδεικτικά, για τι μεγέθη μιλάμε, αναφέρω ότι η πρώτη φάση,
εκτός από τις σχολές κλπ, περιλάμβανε 20.000 κατοικίες φοιτητών!.
Φυσικά “εμείς σαν περήφανοι και πλούσιοι Έλληνες” τους είπαμε δεν πουλάμε!
Πιστεύω ότι εμείς μόνοι μας “βάλαμε την ταφόπλακα” που θα παραμείνει για πολύ χρονικό διάστημα στο μέλλον,
γατί έχουμε χάσει πλέον την αξιοπιστία μας. Θέλω να ελπίζω ότι ίσως μετά από μερικά χρόνια και με μεγάλη
προσπάθεια όλων μας, καταφέρουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις ξένων πανεπιστημίων.
Ενημερωτικά επισυνάπτω ένα γράφημα (στα αγγλικά) με τα βασικά στοιχεία της μελέτης και το δελτίο τύπου της
Εθνικής Τράπεζας (στα ελληνικά). Αν σας ενδιαφέρει η όλη μελέτη (37 σελίδες) της ΕΤΕ (στα αγγλικά) ενημερώστε
με για να σας την προωθήσουμε.
Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Βασίλης Ζώτος
Αρχιτέκτων & Πολεοδόμος
πρόεδρος BGS
tel: +30 210 6536069
e-mail: zotos@bgs.gr
website: www.bgs.gr
Εδω η μελέτη της Εθνικής Τράπεζας στα ελληνικά
https://www.nbg.gr/el/the-group/press-office/e-spot/reports/education
Για μια ανγκλική έκδοση αποτανθείτε στον κύριο Ζώτο
………………………………………………..
30/5/2017 – Μελέτες & Αναλύσεις
Κλαδικές Αναλύσεις, Κλαδικές Μελέτες
ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΘΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΘΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ
Αξιοποιώντας τη διεθνώς εκρηκτική αύξηση των φοιτητών που επιλέγουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό, την ιστορικά αναγνωρισμένη υπεροχή της Ελληνικής Παιδείας και την ύπαρξη σημαντικής ακαδημαϊκής Διασποράς, η Ελλάδα μπορεί να αναδειχθεί σε διεθνές κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης. Η νέα μελέτη που συνέταξε η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνικής Τράπεζας εστιάζει στον εντοπισμό των παραμέτρων – θεσμικών και μη – που προσδιορίζουν αυτή τη δυναμική και την αποτύπωση των πολιτικών που μπορούν να την ξεκλειδώσουν. Βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης είναι, ότι πέρα από την άμεση εισροή πόρων από τους αλλοδαπούς φοιτητές, η αναβάθμιση του τομέα ανώτατης εκπαίδευσης θα μετασχηματίσει την Ελλάδα σε οικονομία έντασης γνώσης, αυξάνοντας σημαντικά το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξής της (κατά 1-2 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως την πρώτη δεκαετία έντονων μεταρρυθμίσεων και κατά περίπου ½ ποσοστιαίας μονάδας ετησίως μεσοπρόθεσμα). Συνεκτιμώντας τις συνέργειες αυτής της μεταρρύθμισης με ένα δεκτικό στην καινοτομία επιχειρηματικό τομέα, η συνολική επίδραση στο ΑΕΠ μπορεί να φτάσει τα €50 δις ετησίως σε ορίζοντα δεκαετίας.
Το διεθνές περιβάλλον είναι εξαιρετικά ευνοϊκό για το συγκεκριμένο εγχείρημα, καθώς οι ροές των διεθνών φοιτητών έχουν πενταπλασιαστεί κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες (4,5 εκατ. φοιτητές το 2015 από 1,8 εκατ. το 1995 και 0,8 εκατ. το 1975). Ωστόσο, οι χώρες έχουν επωφεληθεί σε διαφορετικό βαθμό από αυτή τη θετική διεθνή συγκυρία ανάλογα με το επίπεδο ανταγωνιστικότητας των πανεπιστημίων τους. Στοχεύοντας στη μέτρηση της ακαδημαϊκής ανταγωνιστικότητας κάθε χώρας, κατασκευάσαμε το «Δείκτη Ανώτατης Εκπαίδευσης» λαμβάνοντας υπόψιν τους εξής παράγοντες:
το επίπεδο αυτονομίας των πανεπιστημίων,
την ποιότητα των καθηγητών (όπως μετράται από τις δημοσιεύσεις τους),
το επίπεδο δαπανών για πανεπιστημιακή έρευνα (ως ποσοστό του ΑΕΠ), και
τη γλώσσα κάθε χώρας (με την αγγλική ως πιο υποστηρικτική).
Η χαμηλή θέση της Ελλάδας στο Δείκτη Ανώτατης Εκπαίδευσης (28/100) αντανακλάται στο μικρό μερίδιο της Ελλάδας στην προσέλκυση των διεθνών ροών φοιτητών (0,7%) – με την πλειοψηφία των ξένων φοιτητών να προσελκύονται είτε βάσει διμερών συμφωνιών (π.χ. από
Κύπρο) είτε να είναι παιδιά μεταναστών (π.χ. από Αλβανία). Ωστόσο, ενώ η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας σε αυτόν τον τομέα είναι στην παρούσα φάση χαμηλή, η διεθνής θέση της χώρας θα μπορούσε να ενισχυθεί σημαντικά αξιοποιώντας και το συγκριτικό πλεονέκτημα της μεγάλης ακαδημαϊκής Διασποράς (με το 60% των Ελλήνων πανεπιστημιακών καθηγητών να απασχολούνται στο εξωτερικό, σε σχέση με έναν ευρωπαϊκό μέσο όρο της τάξης του 11%).
Βάσει των εκτιμήσεών μας, η Ελλάδα θα μπορούσε να προσελκύσει 110.000 ξένους φοιτητές (από 27.600 το 2015), εφαρμόζοντας τις παρακάτω πολιτικές:
Εγκαθίδρυση συνεπούς και σταθερής εθνικής στρατηγικής για την ανώτατη εκπαίδευση με έμφαση στην αυτονομία των πανεπιστημίων (προσεγγίζοντας υψηλά επίπεδα αντίστοιχα του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σιγκαπούρης), τη χρηματοδότηση βάσει αποτελεσμάτων και τις διεθνείς συνεργασίες.
Νομοθέτηση πολιτικών και κινήτρων για προσέλκυση της ακαδημαϊκής Διασποράς, όπως έχει εφαρμόσει με επιτυχία η Κίνα. Σημειώνουμε ότι οι Έλληνες καθηγητές που απασχολούνται σε πανεπιστήμια εξωτερικού είναι υψηλής ποιότητας – με το ποσοστό αυτών με πολλές βιβλιογραφικές αναφορές (highly-cited) να είναι πενταπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου.
Στήριξη της δημιουργίας Κέντρων Αριστείας γύρω από τα ελληνικά πανεπιστήμια για ενδυνάμωση της σύνδεσής τους με τον επιχειρηματικό τομέα (με ταυτόχρονη ενίσχυση της ακαδημαϊκής έρευνας, με τις σχετικές δαπάνες να αυξάνονται στον ευρωπαϊκό μέσο όρο (0,5% του ΑΕΠ έναντι 0,3% σήμερα στην Ελλάδα). Αντίστοιχα Κέντρα Αριστείας έχουν αναπτυχθεί στη Γαλλία και στο Ισραήλ.
Η ανάδειξη της Ελλάδας σε διεθνές κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης εκτιμάται ότι θα έχει πολλαπλά οφέλη για την ελληνική οικονομία. Σε πρώτο επίπεδο, η άμεση επίδραση από την προσέλκυση των ξένων φοιτητών (σε συνδυασμό με τον περιορισμό των εκροών Ελλήνων φοιτητών) θα προσελκύσει πόρους της τάξης των €1,8 δις ετησίως (κυρίως μέσω υψηλότερων εξαγωγών και χαμηλότερων εισαγωγών υπηρεσιών εκπαίδευσης). Σημειώνουμε ότι η τρέχουσα εκροή Ελλήνων φοιτητών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι από
τις υψηλότερες στην ΕΕ (καλύπτοντας το 9% των Ελλήνων φοιτητών, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου της τάξης του 3%).
Ωστόσο, εκτός από το άμεσο αυτό αποτέλεσμα, η αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης δύναται να μετασχηματίσει το μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μέσω βελτίωσης της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού της. Συγκεκριμένα, βάσει εκτιμήσεων από το «Υπόδειγμα Μακροπρόθεσμης Ανάπτυξης και Ανώτατης Εκπαίδευσης» της ΕΤΕ, οι προαναφερθείσες μεταρρυθμίσεις θα προσθέσουν στο ρυθμό ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ 1,1 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά την πρώτη δεκαετία έντονου μετασχηματισμού (αυξάνοντας έτσι το ΑΕΠ κατά περισσότερα από €20 δις ετησίως σε ορίζοντα δεκαετίας) και κατά 0,4 ποσοστιαίες μονάδες μεσοπρόθεσμα.
Επιπλέον, σε περίπτωση που η ακαδημαϊκή αναβάθμιση συνδυαστεί με σταδιακή βελτίωση της ποιότητας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (όπως σχηματισμός clusters, είσοδος σε διεθνείς αλυσίδες αξίας και στρατηγικές branding), η δημιουργία ισχυρών συνεργιών με τον καινοτόμο επιχιερηματικό τομέα εκτιμάται ότι θα διπλασίαζε τις επιδράσεις στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας – προσθέτοντας στο ρυθμό ανάπτυξης 2,6 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως κατά την πρώτη δεκαετία (αυξάνοντας έτσι το ΑΕΠ κατά περίπου
€50 δις ετησίως σε ορίζοντα 10ετίας) και κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα μεσοπρόθεσμα. Σημειώνουμε ότι οι παραπάνω εκτιμήσεις υποεκτιμούν το συνολικό όφελος από την εκπαιδευτική αναβάθμιση, καθώς ο μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας σε οικονομίας γνώσης δύναται να προσελκύσει επενδύσεις κεφαλαίου, αυξάνοντας έτσι περαιτέρω τους ρυθμούς ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ.
Η μελέτη για την ανώτατη εκπαίδευση μπορεί να ανευρεθεί στην ενότητα Κλαδικές Αναλύσεις του E.Spot (online περιοδικό της Εθνικής Τράπεζας) στην ακόλουθη ιστοσελίδα: https://www.nbg.gr/el/the-group/press-office/e-spot/reports/education
Αθήνα, 30 Μαίου 2017
Δείτε επίσης
«Ελλάδα, Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης», η πρόταση-τομή του Εκπαιδευτικού Ομίλου ΞΥΝΗ για διέξοδο από την οικονομική κρίση
