Στην ΠΓΔΜ διεξήχθησαν κρίσιμες εκλογές, με τις οποίες τα ΜΜΕ στην Ελλάδα δεν ασχολήθηκαν καθόλου. Το άρθρο του Ν.Ι. Μέρτζου μας κατατοπίζει για τα όσα συμβαίνουν στην γειτονική χώρα

Τα τελικά αποτελέσματα των εκλογών την περασμένη Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2016 στο Κράτος των Σκοπίων οδηγούν σε δύο αντίθετες κατευθύνσεις:

1^ον Αστάθεια, παράλυση και ενδεχομένη υποταγή στους Αλβανούς ή

2^ον Ριζική ανασύνταξη και εκσυγχρονισμός στα ευρωπαϊκά πρότυπα με εν δυνάμει ορίζοντα συμφωνία με την Ελλάδα και ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ και έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Την τελική επιλογή θα κρίνει η ωριμότητα των ηγετών και ο απεγκλωβισμός από το κρατικό ιδεολόγημα του «Μακεδονισμού».

Στις εκλογές αναμετρήθηκαν ένδεκα κόμματα αλλά μόνον έξη εισέρχονται στη Βουλή. Τα δύο μεγαλύτερα είναι σλαβικά και τα τέσσερα μικρότερα αλβανικά. Το αποτέλεσμα αντιπροσωπεύει μόνον το 69,10% των εγγεγραμμένων εκλογέων. 30.000 πολίτες έριξαν άκυρα ψηφοδέλτια και οι υπόλοιποι δεν εμφανίσθηκαν. Το γεγονός, πρωτοφανές σε παγκόσμια κλίμακα, επιβεβαιώνει τις καταγγελίες της Αντιπολίτευσης ότι η βάση του εκλογικού μηχανισμού ήταν ανέκαθεν χαλκευμένη ώστε να κερδίζει πάντα η κυβέρνηση του Νίκολα Γκρούεφσκι. Απεκαλύφθη φέτος επειδή οι εκλογές διεξήχθησαν υπό την αυστηρή επίβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία καθ’ όλο το προηγούμενο έτος είχε επιβάλει κάθαρση, διαφάνεια και καθαρούς κανόνες.

Η αναμέτρηση διεξήχθη σκληρή ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα σλαβικά κόμματα και απέδωσε οριακά αποτελέσματα. Το ΒΜΡΟ-DΝΜΕ υπό τον Γκρούεφσκι έλαβε 449.437 ψήφους, 37,98% και 51 έδρες. Το σοσιαλιστικό SDSM υπό τον Ζόραν Ζάεφ έλαβε 434.855 ψήφους, 36,75% και 49 έδρες διαψεύδοντας τις δυσμενείς δημοσκοπήσεις.

Τα επόμενα κόμματα είναι αλβανικά και εξέλεξαν συνολικά 20 βουλευτές από τους 27 της προηγουμένης Βουλής. Το πιο μεγάλο DUI, που επί μακρά χρόνια συγκυβερνούσε με τον Γκρούεφσκι, τιμωρήθηκε σκληρά και περιορίσθηκε σε 10 βουλευτές. Έχασε 9 από τις 19 προηγούμενες έδρες.

Η Βουλή διαθέτει 120 έδρες. Συνεπώς τυχόν νέος -αβέβαιος πια-συνασπισμός του ΒΜΡΟ-DΝΜΕ με το DUI αποδίδει οριακή πλειοψηφία 61 εδρών. Εξίσου κυβέρνηση του SDSM πρέπει να στηριχθεί οπωσδήποτε στους 20 Αλβανούς βουλευτές με κλειδί απαραίτητο το DUI. Σε κάθε περίπτωση η τυχόν νέα κυβέρνηση ενός από τα δυο σλαβικά κόμματα θα σύρεται πίσω από το άρμα των Αλβανών. Σημειώνεται ότι:

1^ον Με βάση την Συμφωνία της Αχρίδας στην οποιαδήποτε κυβέρνηση πρέπει να μετέχει οπωσδήποτε ένα τουλάχιστον κόμμα Αλβανών έστω και αν ένα κόμμα Σλάβων διαθέτει αυτοδύναμα την απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής.

2^ον Το SDSM δεσμεύθηκε προεκλογικά ότι, αν σχηματίσει κυβέρνηση, θα ορίσει δεύτερη επίσημη γλώσσα του Κράτους την αλβανική και επί πλέον θα οργανώσει Ομοσπονδιακό Κράτος Σλάβων-Αλβανών. Το δεύτερο προϋποθέτει αναθεώρηση του Συντάγματος άρδην και Δημοψήφισμα. Παρά τις ριζοσπαστικές αυτές εξαγγελίες και αντίστροφες καταγγελίες του ΒΜΡΟ-DΝΜΕ, εκατοντάδες χιλιάδες Σλάβοι ψήφισαν SDSM το οποίο επί πλέον ενίσχυσαν αποφασιστικά οι Αλβανοί που έτσι στέρησαν 7 έδρες από τα αλβανικά κόμματά τους. Οι βαθιές ρωγμές στην λεγομένη «εθνική ταυτότητα» των γειτόνων μας φανερώθηκαν.

Αυτό το πολιτικό αδιέξοδο και προ πάντων το ασφαλές μέλλον της χώρας δείχνουν μια σταθερή κυβέρνηση Μεγάλου Συνασπισμού ανάμεσα στα δύο μεγάλα σλαβικά κόμματα και σε κάποια αλβανικά. Μόνον ο Μεγάλος Συνασπισμός με Πρωθυπουργό, που δεν θα είναι Γκρούεφσκι ούτε Ζάεφ, μπορεί να ανασυντάξει εκ βάθρων την εκτός τόπου σημερινή οργάνωση της χώρας, να οδηγήσει σε συμφωνία με την Αθήνα και να ανοίξει τις πύλες του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Διαφορετικά το επόμενο κατ’ ανάγκην βήμα είναι νέες εκλογές, που θα παρατείνουν την αποσταθεροποίηση της χώρας και πιθανότατα δεν θα λύσουν κανένα από τα εκρηκτικά προβλήματά της.

Φυσικά, εν προκειμένω κυκλοφορούν ήδη πολλά σενάρια. Τα περισσότερα απηχούν μάλλον επιθυμίες παρά ρηξικέλευθες λύσεις. Η Αθήνα τα παρακολουθεί προφανώς. Θα πρέπει ασφαλώς να έχει σημειώσει την απρόοπτη όσο και γενναία δήλωση του ευρωπαϊστού υπουργού Εξωτερικών Νίκολα Πόποφσκι ο οποίος παραμονή των εκλογών δήλωσε στην αυστριακή Standard: «Η Μακεδονία έχασε μία μεγάλη ευκαιρία που της προσέφερε η Ελλάδα το 2009. Ήταν τότε που της έγινε η πρόταση για παράλληλες διαπραγματεύσεις και για τη διευθέτηση του ζητήματος του ονόματος και συνδυασμό με την έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν μεγάλο λάθος που το απορρίψαμε».

Εύλογα στα Σκόπια οι εφημερίδες αναρωτήθηκαν: «Γιατί αυτή η δήλωση γίνεται τώρα; Ο Πόποφσκι θέλει να δηλώσει στον διεθνή παράγοντα ότι θα χειριστεί το ζήτημα με ευελιξία, αν το κόμμα του παραμείνει στην εξουσία;» Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό ότι η απρόοπτη δήλωση δημοσιεύθηκε στα Σκόπια ανήμερα των εκλογών, ο Πόποφσκι εξελέγη πρώτος βουλευτής του ΒΜΡΟ-DΝΜΕ και στα σενάρια φέρεται ως πιθανός Πρωθυπουργός. Φέτος δήλωσε στην «Καθημερινή» ότι οι δύο Λαοί μας είχαν πάντοτε στενές σχέσεις «Είμαστε πρώτα ξαδέρφια», είπε.

Ν.Ι.Μέρτζος